Johann Wolfgang Goethe - Zalig verlangen (Selige Sehnsucht, vertaald door mij.)

 Zeg het niemand, slechts de wijze,

Daar de menigte meteen veracht,

Het levendige wil ik prijzen,

Dat op de vuurdood is bedacht.

 

In de liefdesnacht, na koelen,

Die je voorbracht, waar je voortbrengt,

Overvalt je vreemd gevoelen,

Als de stille kaars steeds voort brandt.

 

Niet meer blijf je nu omvangen

Door de schaduw van het duister,

En jou drijft nieuw verlangen

Tot verwekken hoger luister.

Je schrikt niet terug voor vergezicht,

Je komt gevlogen, in de ban,

En eindelijk, begerig naar het licht,

Ben jij, vlinder, er verbrand.

 

En zo lang je het niet kent

Dit: sterf en ontsta!

Kun je slechts als trieste vent

Op de donkere aarde gaan.

(Goethe, uit Westoestlicher Divan. Vertaling door Sjoerd van Hoorn)

Houd kunst betaalbaar

Onderstaand stukje heb ik op 23 september naar de Gelderlander gestuurd, als reactie op hun vraag aan lezers over wat zij van de BTW-verhoging op kunst vinden.

Het kabinet Schoof 1 is van plan de btw op cultuur te verhogen van 9 naar 21%. Dat betekent dat een abonnement op krant, concertserie of sportclub als een luxegoed gezien wordt. Dat geldt ook voor boeken. Cultuur geldt als vermaak, als een liflafje van het leven, bier voor de geest. Deze indruk wordt bevestigd door het gegeven dat het kabinet ook de cultuursubsidies wil terugschroeven.

Nu is er uit oogpunt van nut van alles tegen deze prijsverhoging te zeggen. Hoe kun je sport hoger belasten als je wil dat mensen meer bewegen? Hoe kun je de krant duurder maken als je desinformatie wil bestrijden? Maar ik wil hier een ander argument inbrengen: cultuur is op zich van waarde. Het hoort bij de belangrijke zaken in het leven. Een gedicht lezen is geen luxe, het is van wezenlijk belang. Als we een verlies te dragen hebben grijpen we naar poëzie, als we verliefd zijn lezen we gedichten. Muziek is vrolijkheid en vrije tijd, maar ook diepe troost. Dans is schoonheid, theater zet tot denken aan. Niemand wendt zich voor zin en betekenis tot een Excel sheet of een vitamine supplement; je zoekt een gedicht, een lied, een beeld, kortom cultuur. Door die dimensie van het leven als optioneel luxegoed weg te zetten ontkent het kabinet impliciet de waarde van een belangrijk deel van het leven zelf. De partij van een Kamervoorzitter die elke dag poëzie leest, de PVV, kan dat niet voor z'n rekening willen nemen, de andere partijen zouden het niet voor hun rekening moeten willen nemen. Cultuur is geen extraatje, cultuur is essentieel. Houd daarom kunst betaalbaar voor iedereen.

Stefan Georges Komm in den totgesagten park vertaald

 

Kom in het doodgezegde park en beschouw:

Van de verre, lachende vijver het zicht;

Van de zuivere wolken het onverhoopte blauw

Dat de vijver en het bonte pad verlicht.

 

Neem daar het diepe geel; het zachte grauw

Van de berk en de beuk; De wind is lauw;

De laatste rozen verwelkten nog niet veel;

Verzamel, kus ze, weef hen tot geheel;

 

Houd je ook op deze laatste asters gericht;

Het purper om de ranken van een wilde wingerd

Waarom zich nóg groen leven slingert

Schijnt uit dit herfstige gezicht.

 Na een afwezigheid van vijf jaar, heb ik deze blog weer opgepakt. Binnenkort ook hier weer stukken van allerlei aard, alsook gedichten!

Wandeling

Mijn blik gaat naar de heuvel in het zonlicht

vooruit op de weg waarop ik me net begaf

zo neemt ons in zijn greep wat we niet begrijpen

met een gestalte vol van licht en van ver af,

verandert ons, ook als we zover niet reiken

in dat wat we zijn maar nauwelijks weten

een vlaag van een teken vraagt ons een teken...

terwijl wij alles naast de tegenwind vergeten.

SPAZIERGANG

Schon ist mein Blick am Hügel, dem besonnten,
dem Wege, den ich kaum begann, voran.
So fasst uns das, was wir nicht fassen konnten,
voller Erscheinung, aus der Ferne an—

und wandelt uns, auch wenn wirs nicht erreichen,
in jenes, das wir, kaum es ahnend, sind;
ein Zeichen weht, erwidernd unserm Zeichen . . .
Wir aber spüren nur den Gegenwind.

- Rainer Maria Rilke

De wilde zwanen bij Coole (The wild swans at Coole van W.B. Yeats)

De wilde zwanen bij Coole - W.B. Yeats

De bomen zijn mooi van herfst,

De bospaden zijn droog,

In de oktoberschemer spiegelt

't water stilte van omhoog;

Op water dat tussen stenen is gegaan

Zwemmen negenenvijftig zwanen.

Dit is de negentiende herfst

Sinds ik voor het eerst telde

Ik zag voor ik goed en wel klaar was

Hoe zij de lucht in snelden

En zich verspreidden in grote gebroken ringen

Op hun vleugels die luid zingen.

Ik heb deze schitterende schepselen gezien

En nu schrijnt mijn hart.

Alles is anders sinds ik in de schemer

Op deze oever voor het eerst

De klokslag van hun vleugels hoorde

En wandelde zonder smart.

Immer onvermoeid, lief naast lief

Peddelen zij in de koude

Vergezelbare stromen of klimmen in de lucht

Hun harten zijn niet oud;

Hartstocht en verovering, die gaan waar zij gaan

Blijven hen bijstaan.

Maar nu drijven zij op het stille water

Geheimzinnig en schoon;

Tussen welke biezen zullen zij bouwen,

Bij de rand van welk meer of ven

Mensenogen verrukken als ik wakker word op een dag

En zij zijn verdwenen met hun vleugelslag?

September van W.S. Merwin

Als de zon opkomt zijn de kleine uilen

die kletsen bij een rode maan

veranderd in eksters in de essen

rustend tussen reizen

het gras is bedauwd tot de middag

elke dag zwerft de mist meer omhoog

om over de oude heuvel te kijken

en nooit meer weer te keren

maand van ogen die jouw paden zelf zien

je hebt jouw hand gelegd

in mijn hand

het groen van het gebladerte donkert

en drijft weg

de bloemen van de klimop staan open

op de muur van de wezel

de bijen bezoeken hen

de spinnen zien hun buiken

en langs alle kusten

branden schepen van de geest

zonder ruis, zonder rook, zonder vlam

ongezien in het zonlicht

van een dag onder zijn eigen koning