Anglicismen zijn de fruitvliegjes in de wijn van het Nederlands. Ze verpesten de smaak en ze zijn er lastig uit te vissen.
(1) Neem het veelgehoorde 'dat is ongepast'. Ongepast is een korte broek aandoen naar een begrafenis. Ongepast is wat je tolereert, dat wil zeggen, wat je laat passeren hoewel het je niet aanstaat. Tolereren is niet verwelkomen, tolereren is dat laten bestaan waarvan je liever had dat het er niet was. Je tolereert een rondrennend en schreeuwend kind in een treincoupé. Je kind laten joelen en de boel op stelten zetten is ongepast, dus tolereer je het. Je tolereert iets omdat optreden tegen het getolereerde nog erger zou zijn het getolereerde zelf. Iets tolerabels niet tolereren is vaak horkerig, soms ronduit immoreel en vrijwel altijd ongepast.
Dat was wat ongepast betekende toen mensen nog Nederlands leerden van Nederlandse schrijvers.
Nu Nederlanders Nederlands leren van Amerikaanse journalisten verslik je je in de fruitvliegjes. Ongepast wordt nu gebruikt als vertaling van 'inappropriate'. 'Inappropriate' betekende oorspronkelijk 'ongepast'. Nu betekent het 'immoreel'. 'Inappropriate' is datgene wat juist niet door de beugel kan. 'Inappropriate' is je zwarte buurman 'nigger' noemen. In het Nederlands noemen ze zulk gedrag schofterig. Nederlanders die Nederlands leren van Amerikaanse journalisten noemen zoiets nu ongepast. Waarom gebruikt men 'ongepast' als synoniem van 'immoreel'? Omdat het een eufemisme is. De politiek-correcte nieuwtaal, het bedekken van de ongemakkelijke werkelijkheid met een semantische laag van roze schuim, vormt inmiddels ook een dusdanig dikke deklaag op het leven en de taal zelf dat ook wie zich in de ogen van de spreker immoreel gedraagt niet het vermaledijende woord 'immoreel' toegevoegd mag krijgen.
(2) Beschouw de Engelse uitdrukking 'to buy time' die gewoon 'tijd winnen' betekent. Eva Jinek en alleman die Nederlands noch Engels hebben geleerd zijn van mening dat 'tijd kopen' de Nederlandse vertaling van 'to buy time' is. Een tijdwinkel komt echter in de ontologie van het Nederlands niet voor.
(3) 'Witte mensen' is de allerergerlijkste van de ergerlijke anglicismen van dienst. 'Wit' is in het Nederlands een kleurwoord dat van toepassing is op dingen en dieren. Als 'wit' van toepassing is op mensen dan betekent het dat ze ontsteld of ongesteld zijn, verbijsterd of ziek of dood -- of gewoon wit geschminkt. Voor de huidskleur van mensen die je in het Engels 'white' noemt heeft het Nederlands het woord 'blank'. Het onderscheid tussen 'wit' enerzijds en 'blank' anderzijds is een lexicale en zelfs een semantische weelde. Noch het Duits, noch het Engels, noch het Frans onderscheiden de kleur van een schapenvacht van die van een mensenhuid. Het Nederlands doet dat wel. Althans dat deed het wel tot Nederlanders die Nederlands leren van Amerikaanse journalisten het woord 'white' leerden en vergaten door te bladeren in het woordenboek Engels-Nederlands.
Deze gedachten kwamen bij me op toen ik de volgende paragraaf las in Lichter des Toren van Botho Strauss (pp.140-141):
"Dialekte sterben aus, gebrochenes Deutsch nimmt zu. Seine Muttersprache allenthalben behelfsmässig oder falsch gesprochen zu hören, schmerzt nich nur, es stört oder behindert untergründig die Kompetenz, die wir eigentlich für sie besitzen.
Ein Fremder im eigenen Land ist man dennoch nicht wegen der Ausländer und Zugewanderten, sondern angesichts der Selbstentwurzelung seiner Landsleute. Dieser Fremde is kein Ausgestossener, sondern jemand der in seiner Zeit, eine Fremdsprache denkend und sprechend, umherirrt.
Allerdings wird man von jedem besseren Autor sagen "er trug seine Muttersprache wie einen Kelch durch die feindliche Menge" seiner Landsleute (Julián Marías) und nicht etwa der Zugewanderten."
Geen opmerkingen:
Een reactie posten